آشنایی با نحوه آرماتوربندی

نحوه آرماتوربندی، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که فعالان حوزه ساخت و ساز باید به آن مسلط باشند. حتی اگر کار شما به طور مستقیم آرماتوربندی نیست، باید از کم و کیف این مهارت سر در بیاورید. آرماتوربندی یک حرفه تخصصی است و آرماتور بخش مهمی از مقاومت پی ساختمان را به عهده دارد. پس عملیات آرماتوربندی باید بر اساس قوانین این کار انجام شود. درواقع اگر آرماتور بندی میلگردهای یک ساختمان مشکل داشته باشد و طبق اصول انجام نشود، باعث ایجاد حوادثی بسیار خطرناک وغیرقابل جبران خواهد شد. بنابراین علاوه بر تمام گفته های زیر، کیفیت میلگرد ها هم بسیار اهمیت دارد. به طور کلی لازم است بدانید که در این نوشته، تا سطح روش های وصل کردن میلگرد ها و آرماتوربندی (مکانیکی، فورج، تکیه گاهی و اورلپ) ریز می شویم! البته اگر بخواهید در زمینه تاثیر میگلرد ها در ساخت و ساز اطلاعات بیشتری کسب کنید می توانید به قسمت میلگرد در ساختمان سازی، مراجعه کنید.

آرماتوربندی چیست؟

آرماتور به میلگرد مسلح اطلاق می‌­شود. میلگردها را طبق نقشه اجرایی برش داده، خم کرده و با اتصالات فولادی به هم متصل می‌­کنند. این سازه را آرماتور می‌­نامند. آرماتور نقش بسیار مهمی در احداث انواع سازه­ ها دارد. 

آرماتوربندی برای مسلح و مقاوم کردن سازه­ های بتنی مورد استفاده قرار می‌­گیرد. وجود آرماتور می‌­تواند به  تقویت و مسلح کردن بتن، انتقال نیروهای کششی و برشی، افزایش استحکام در مقابل فشار منجر شود. آرماتوربندی در سازه­ هایی همچون ساختمان، اتوبان، پناهگاه، سد، ایستگاه قطار، پل و … مورد استفاده قرار می­گیرد.   

دسته بندی آرماتورها بر اساس طرز قرار گرفتن

در سازه­ های بتنی میلگردهای مورد استفاده برای آرماتوربندی به دو صورت قرار میگیرد:

• آرماتورهای طولی (اصلی):

  از این میلگردها به صورت طولی استفاده می­شود.

• آرماتورهای عرضی (خاموت):

  این نوع از آرماتورها وظیفه نگهداری از آرماتورهای طولی و ممانعت از کمانش آنها هنگام فشار زیاد را به عهده دارند. هنگام استفاده از خاموت باید دو نکته زیر مورد توجه قرار بگیرد:   

1. خاموت­ها باید حداکثر ۲۰ سانتی متر فاصله داشته باشند.
2. خاموت­ها باید توسط سیم‌­های آرماتوربندی به میلگردها مهار شوند.

روش اصولی نصب و بستن آرماتور

نصب و بستن آرماتورها ترتیب خاصی دارد، این ترتیب به قرار زیر است:

• پیش از بستن آرماتورها، آنها از نظر کیفیت و تمیز بودن مورد بررسی قرار می‌گیرند.
• بعد از کنترل آرماتورها، آنها در محل هایی که طبق نقشه اجرایی از پیش مشخص شده­ اند، نصب می‌­شوند.
• آرماتورها در محل‌های مورد نظر کاملاً ثابت می‌­شوند. در غیر این صورت هنگام بتن ریزی ممکن است جا به جا شوند.
• برای بستن آرماتورها از مفتول و اتصال دهنده های فولادی استفاده می­شود.
• برای ایجاد چسبندگی بین بتن و آرماتور، میلگردها را به سمت داخل خم و یا قلاب می­کنند. برای انجام این عملیات از خم­های نیم دایره، چنگک و گونیا استفاده می­شود.
• چک کردن چندین باره آرماتوربندی به وسیله ضربه زدن، پیش از ریختن بتن امری ضروری است که انجام می­شود.
• آخرین مرحله آرماتوربندی استفاده از قالب و ریختن بتن در اطراف آن است. این مرحله کاملاً تخصصی بوده و نیاز به نظارت شخص متخصص دارد.

 نکات کاربردی نحوه آرماتور بندی

هنگام آرماتوربندی باید به چند نکته مهم توجه شود. این نکات عبارتند از:

• بریدن آرماتور:

  برای بریدن آرماتورها باید از ابزارهای مکانیکی استفاده کرد. در صورت اجبار در استفاده از روش­های دیگر باید با کارشناس این امر مشورت کرد.

• خم کردن آرماتور:

  هنگام خم کردن آرماتورها باید به چند نکته توجه شود:

1. آرماتورها را باید در دمایی زیر ۵ درجه سانتی گراد خم کرد.
2. به هیچ عنوان نباید برای خم کردن آرماتورها از حرارت دادن استفاده کرد. این عمل باید به صورت سرد انجام شود.
3. بعد از خم کردن آرماتور نباید دوباره آن را در جهت دیگری خم کرد. اما با نظر مثبت کارشناس مربوطه میشود مجدداً از این مقطع استفاده کرد.
4. رعایت فاصله های لازم بین میلگردها ضروری است. 

روش های وصل کردن میلگردها در آرماتوربندی

در بعضی مواقع لازم است که آرماتورها به یکدیگر وصل شوند. برای وصل کردن میلگردها می­توان از روشهای متعددی استفاده کرد. این روش­ها به شرح زیر است:

• روش مکانیکی:

  در این روش میلگردها رزوه زنی شده و برای اتصال  کوپلر  یا جفت کن مورد استفاده قرار می­گیرد.

• روش فورج:

  در این روش با استفاده از حرارت و فشار بالا  دو میلگرد را به یکدیگر جوش میزنند. این روش خیلی کم مورد استفاده قرار می­گیرد.  

• روش تکیه گاهی:

  در این روش از بست کمک می­گیرند. بست توسط پیچ  و مهره ایجاد شده و باعث اتصال میلگردها می­شود.

• روش اورلپ:

  روش اورلپ بدین گونه است که برای اتصال میلگردها از سیم های آرماتوربندی استفاده می­کنند.

نکاتی درباره وصل کردن میلگردها

در صورتی که لازم باشد آرماتور به آرماتورهای دیگر وصل شود، باید نکات زیر مورد توجه  قرار بگیرد:

• آرماتورهایی که در مجاورت یکدیگر هستند، نباید به یکدیگر وصل شوند. به عبارتی نباید اتصالات آرماتورها در یک نقطه متمرکز باشند.
• وصله های انجام شده نباید در محدوده ای باشند که نیروی کششی وارد بر آن زیاد باشد.
• فاصله بین میلگردها باید طبق اصول اینکار باشد. این فاصله ها باید طوری باشد که بتن مورد استفاده بتواند به راحتی بین میلگردها نفوذ کند.

میلگرها و یا آرماتورهایی که قرار است مورد استفاده قراربگیرند باید پیش از استفاده کنترل شوند. مواردی که هنگام کنترل باید مورد قوجه قرار بگیرند به قرار زیر است.

• میلگردهایی که مورد استفاده قرار می­گیرند باید عاری از هرگونه موادی مانند قیر، رنگ، روغن وغیره باشند. راهنمای خرید میلگرد را در مقاله ای که برایتان فراهم کرده ایم مطالعه کنید.
• آرماتورها نباید زنگ مورد استفاده نباید زنگ زدگی دشاته باشند.  
• آرماتورهای مورد استفاده نباید دارای هیچ گونه خوردگی باشند.
• برای استفاده از آرماتورهایی که مشکوک به آسیب دیگی هستند، باید کاملا آنها را تمیز و پاک کرد و با نظر مثبت کارشناس از آنها استفاده کرد. 

در نظر داشته باشید قیمت میلگرد نقش تعیین کننده ای را در آماده سازی آرماتور خواهد داشت.

گروه تحریریه نیک فولاد

با سالهای سال سابقه در عرصه فولاد و آهن آلات، برای شما می نویسیم. تا نوشته های ما، راهنمایی برای شما باشد و اطلاعات شما را در این رابطه افزایش دهد. چون معتقدیم که دانش بیشتر شما، باعث اتخاذ تصمیم بهینه خواهد شد.