برای انتخاب بهترین ورق در سازه های قابل جابجایی مانند کانکس باید عوامل بسیاری مانند پایداری در برابر آب و هوا، مقاومت و استحکام فیزیکی و وزن بهینه در ساخت کانکس را در نظر گرفت. هر چند در بسیاری از کانکس‌ها بر حسب نوع کاربرد، سازگاری زیست محیطی ورق و قابلیت استفاده در شرایط بحرانی نیز بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. البته در حال حاضر استفاده از متریال ترکیبی مدرن و ورق های مقاوم در رطوبت یا ورق عایق صوتی دنیای جدیدی را در ساخت کانکس ایجاد کرده است. اما در نهایت باید توجه داشت که انتخاب مواد مناسب کانکس از جمله ورق در هزینه نهایی و نحوه نگهداری آن بسیار موثر است. در این مطلب متداول‌ترین ورق‌های مورد استفاده برای ساخت کانکس و راهکارهای افزایش عمر مفید آن با توجه به نوع ورق را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انواع ورق مناسب کانکس
در ساخت کانکس ورق‌های فلزی مختلفی استفاده می‌شود. این ورق‌ها هر یک از لحاظ ساختار مواد اولیه، جنس و نوع پوشش متفاوت هستند. به همین دلیل قیمت‌های متفاوتی نیز دارند. رایج‌ترین انواع مورد استفاده آن عبارتند از:
ورق روغنی
ورق های روغنی کی از ورق‌های فولادی با کیفیت است که طی فرایند نورد سرد و تحت فشار بالا با عبور از غلتک‌ها تولید می‌شود. تکنولوژی تولید ورق نورد سرد به‌شکلی است که در حین فرایند ورق‌هایی با ضخامت کم و بسیار دقیق تولید می‌شود. همچنین پاشیده شدن یک لایه نازک روغن بر سطح آن، ظاهری صاف و صیقلی به آن می‌دهد. این لایه عامل اصلی در افزایش مقاومت ورق در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی به‌خصوص در شرایط آب و هوایی مختلف است. استحکام کششی بالا و قابلیت شکل‌پذیری مناسب، ورق روغنی را به گزینه مناسبی برای ساخت کانکس مانند انواع اداری، نگهبانی، کارگاهی تبدیل می‌کند. در قسمت ورق روغنی چیست انواع و مشخصات فنی آن، بیشتر درباره این ورق ها بخوانید.
ورق سیاه
درصد کربن در مواد اولیه تولیدی این ورق پایین است و به همین دلیل قابلیت شکل‌پذیری، انعطاف‌پذیری و جوشکاری آن بسیار بالا است. اما با توجه به استفاده فرایند نورد گرم در هنگام تولید، سطح ورق مات و ناهموار می‌شود. ضمن اینکه ضخامت ورق کانکس در این حالت به اندازه ورق روغنی دقیق نیست. در ترکیب ورق سیاه عناصری مانند منگنز، مس و فسفر هم وجود دارد که استحکام، مقاومت و دوام آن‌را در حد بالایی افزایش می‌دهد. ورق سیاه از نظر اقتصادی بسیار مقرون به‌صرفه است و با توجه به خواص مکانیکی خاص خود در کانکس‌ها با کاربرهای متنوع و نیازهای خاص قابل استفاده است. در قسمت ورق سیاه چیست و انواع آن، درباره این ورق بیشتر بخوانید.
ورق رنگی
این ورق، از نوع فولادی روکش شده با فلز روی است. وجود این پوشش باعث دوام طولانی مدت ورق در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی می‌شود و در نتیجه طول عمر کلی آن‌را بالا می‌برد. با توجه به عملکرد مناسب ورق‌های گالونیزه رنگی در برابر رطوبت نسبت به سایر ورق‌ها، استفاده آن در مکان‌هایی که به‌طور مداوم با رطوبت تماس دارند، مانند کانکس‌های ویلایی بسیار متداول است. این نوع ورق‌های کانکس تنوع رنگ متنوعی داشته و مقاومت در برابر اشعه UV آن‌ها بالا است. در قسمت ورق رنگی چیست، انواع و کاربردها، می توانید بیشتر درباره ان بخوانید.
ورق کروگیت یا موج دار
یکی از جدیدترین انواع ورق‌های کانکسی که جایگزین مناسبی برای انواع ورق‌های فولادی ضدزنگ است، انواع موج دار یا کروگیت است. این ورق نوعی ورق موج‌دار، ویژگی اصلی این ورق‌ها عایق بودن در برابر گرما و سرما و دوام در شرایط جوی مختلف است. دمای داخلی کانکس‌هایی که از این جنس ورق ساخته می‌شوند، در برابر نوسانات حرارتی محیطی مختلف تغییر نمی‌کند و به‌عبارتی انعطاف پذیری حرارتی دارند. راحتی دمایی ایجاد شده در این حالت برای افراد ساکن، در کنار هزینه پایین و دوام مناسب آن برابر آسیب‌های فیزیکی باعث می‌شود که ورق‌های موج‌دار در بازار کانکس بسیار پرطرفدار باشند. از طرفی سبک وزن بودن این ورق حمل و نقل و نصب آن‌را بسیار ساده می‌کند.
کاربرد ورق کامپوزیت در کانکس
به‌جز چهار مورد ورق فلزی رایج مورد استفاده در ساخت انواع کانکس، نوع دیگری از ورق به نام کامپوزیت وجود دارد که مواد اولیه به‌کار رفته برای تولید آن در دسته کانکس‌ها با ساختار لایه ای پیشرفته قرار می‌گیرد. جنس این کانکس‌ها بر خلاف انواع فلزی، کامپوزیت با پایه فلز (MMC)، کامپوزیت با پایه پلیمر (PMC) یا کامپوزیت بر پایه سرامیک (CMC) است. کامپوزیت‌ها ترکیبی از دو ماده مختلف و سبک‌تر از حالت معمول هستند. این دسته ورق‌ها ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، تنوع رنگ و مقاومت در برابر زلزله و بادهای شدید دارند. همچنین عایق حرارتی و صوتی مناسبی نیز هستند که آن‌ها را به نسبت سایر انواع متمایز می‌کند. البته پایداری در برابر آب و هوا، قابلیت نصب سریع و سازگاری زیست محیطی ورق کامپوزیتی را به انتخاب مناسبی برای سازه های قابل جابجایی در شرایط بحران، سرویس‌های بهداشتی موقت، محل ذخیره مواد، فروشگاه‌های بین راهی و کیوسک‌های اطلاعاتی تبدیل می‌کند.
تأثیر جنس ورق بر وزن نهایی کانکس
از آنجا که هر یک از انواع ورق‌های به کار رفته در ساخت کانکس ویژگی‌های فیزیکی و به‌خصوص چگالی متفاوتی دارند، وزن نهایی کانکس نیز متفاوت است. در مقایسه کلی بین انواع ورق‌های مورد اشاره در این مطلب، می‌توانیم نتایج را به شرح زیر بیان کنیم:
- ورق سیاه ضخامت و چگالی بالایی دارد. بنابراین وزن آن نیز سنگین‌تر است. از این نوع ورق برای ساخت کانکس‌های با دوام در محیط های صنعتی بیشتر استفاده می‌شود.
- ورق روغنی چگالی مشابه ورق سیاه اما ضخامت کمتری نسبت به آن دارد. بنابراین وزن کانکس ساخته شده بر پایه این ورق به نسبت سبک‌تر است. اما همچنان کانکس را نمی‌توان در دسته انواع بسیار سبک وزن به‌حساب آورد.
- ورق گالوانیزه بسته به ضخامت آن وزن مشابهی با ورق سیاه دارد بنابراین تفاوت چندانی از لحاظ وزن نهایی کانکس نسبت به ورق سیاه یا روغنی ندارد.
- ورق موج‌دار جزو انواعی است که معمولا ضخامت کم و وزن سبک‌تری به نسبت سایر انواع دارد. زیرا طراحی موج دار آن قابلیت تولید ورق در ضخامت‌های کمتر را نیز فراهم می‌کند.
- ورق کامپوزیتی چگالی بسیار کمتری نسبت به ورق‌های فولادی دارد. بنابراین کانکس‌های تولید شده بر این اساس در دسته سبک‌وزن‌ترین انواع به‌حساب می‌آیند.
با این حال انتخاب نوع ورق ارتباط نزدیکی با وزن بهینه در ساخت کانکس، ضخامت بهینه ورق ها، میزان بودجه پروژه و شرایط آب و هوایی دارد.
راهکارهای افزایش عمر مفید کانکس با انتخاب ورق مناسب
بعد از انتخاب ورق مناسب متناسب با نوع کاربرد پروژه، مهم‌ترین نکته رعایت نکاتی برای افزایش ماندگاری آن است تا کمترین میزان هزینه برای تعمیرات یا نصب مجدد آن در طول زمان انجام گیرد. برای این کار توجه به موارد زیر بسیار اهمیت دارد:
۱.تمیزکاری منظم
پاک‌کردن آلودگی، گرد و غبار از ورق باید در مدت زمان‌های مشخص ماهیانه یا هفتگی بر اساس نوع محیط مورد استفاده انجام گیرد. زیرا در صورت عدم انجام آن، ورق به مرور دچار زنگ زدگی یا خوردگی خواهد شد. این موضوع به‌خصوص در محیط‌های صنعتی بسیار مهم است.
۲. بازدیدهای دوره‌ای
از آنجا که در هر محیطی، سطح ورق در معرض آسیب یا ضربه قرار دارد، لازم است بازدیدهای دوره‌ای برای رفع سریع نقاط خراشیده شده یا آسیب شده انجام گیرد. با تعمیرات به‌موقع احتمال پوسیدگی ورق در اثر آسیب به حداقل می‌رسد. برخی مواقع در صورتی‌که ورق گالوانیزه یا رنگی باشد، استفاده از پوشش جدید برای محافظت ورق ضروری است.
۳. استفاده از عایق مناسب
در محیط‌هایی که تغییرات دمایی بسیار زیاد است، انقباض و انبساط ایجاد شده در اثر این موضوع کیفیت مقاومتی و استحکام ورق را پایین می‌آورد. بنابراین لازم است بر حسب مورد سطح ورق با مواد عایق پوشانده شود.
جمع بندی پایانی
ورق سیاه، گالوانیزه، روغنی و کروگیت متداول‌ترین ورق‌های فلزی مورد استفاده در ساخت کانکس هستند. این ورق‌های فلزی به دلیل ساختار مستحکم و مقرون به‌صرفه بودن به‌خصوص در محیط‌های کارگاهی و صنعتی بسیار کاربرد دارند. در این میان ورق‌های کامپوزیتی به‌دلیل ساختار مواد اولیه و بسیار سبک خود جزو انواع خاص و پرطرفدار برای تولید کانکس‌های جدید هستند. با این حال به‌جز ساختار فیزیکی مقاوم و دوام کانکس در شرایط آب و هوایی مختلف دو فاکتور هزینه نهایی طرح و وزن بهینه نیز بسیار موثرند. بنابراین انتخابی هوشمندانه خواهد بود که بعد از بررسی‌های کامل و مشاوره تخصصی با تامین‌کنندگان ورق انجام گیرد.
با سالها سابقه در عرصه فولاد و آهن آلات، برای شما می نویسیم. تا نوشته های ما، راهنمایی برای شما باشد و اطلاعات شما را در این رابطه افزایش دهد. چون معتقدیم که دانش بیشتر شما، باعث اتخاذ تصمیم بهینه خواهد شد.
