تشخیص ورق تیتانیوم اصل از تقلبی نیازمند استفاده از بررسی چشمی و روش های آزمایشگاهی دقیق اصالت سنجی مطابق استانداردهای صنعتی است. در برخی موارد ارزیابی فیزیکی و تفاوت های ساختاری ورق برای شخص باتجربه و ماهر امکان‌پذیر است. اما هوشمندانه‌ترین کار به منظور تایید کیفیت ورق، ارزیابی برگه‌های کنترل کیفی و انجام تست های تخصصی است. در این مطلب هشت روش مختلف برای تشخیص ورق تیتانیوم اصل از تقلبی را بررسی می‌کنیم. در قسمت قیمت ورق تیتانیوم هم می توانید قیمت آن را بررسی کنید.
کاربردهای صنعتی ورق تیتانیوم و اهمیت تشخیص اصالت آن
ورق تیتانیوم یکی از انواع ورق‌های خاص و گران قیمتی است که به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند استحکام و سختی بالا، مقاومت در برابر خوردگی، وزن سبک و پایداری حرارتی کاربردهای متفاوتی در صنایع دارد. از این ورق در بدنه هواپیماهای پر سرعت، موتور جت، ایمپلنت‌های پزشکی، ابزارهای جراحی، خودروهای پیشرفته و مسابقه‌ای، بدنه ساعت، زیردریایی‌ها استفاده می‌شود. در بسیاری موارد برخی عرضه‌کنندگان به‌دلیل قیمت بالای این ورق ممکن است آلیاژهای مشابه را به‌جای تیتانیوم دارای کیفیت بالا به مشتری ارائه دهند. بنابراین تشخیص ورق تیتانیوم اصل از تقلبی برای تضمین کیفیت محصول بسیار اهمیت دارد. در قسمت ورق تیتانیوم چیست و انواع آن هم می توانید اطلاعات زیادی درباره کلیت این ورق ها کسب کنید.
روش‌های تشخیص ورق تیتانیوم اصل
ورق تیتانیوم با کیفیت، خواص متفاوتی نسبت به سایر ورق‌های مشابه مانند استیل یا آهن دارد. چگالی پایین، غیر مغناطیسی بودن، واکنش‌پذیری با اسیدها و سختی بالا مهم‌ترین ویژگی‌های این ورق هستند که با توجه به تست‌های آزمایشگاهی می‌توان آن‌ها را ارزیابی کرد. البته تشخیص و بررسی سطحی این موارد نیاز به مهارت و تجربه دارد و در بسیاری موارد نیز لازم است دستگاه‌های مخصوصی را استفاده کنیم. ضمن اینکه هر یک از این روش‌ها مزایا و چالش‌های خود را دارند. بنابراین هر چند آگاهی از روش‌های تشخیص امکان انتخاب هوشمندانه‌تری را می‌دهد، اما در نهایت خرید از فروشندگان و عرضه‌کنندگان معتبر و دسترسی به برگه‌های آنالیز متالوگرافی و تشخیص کیفی محصول بهترین کار برای خریدی با کیفیت است. در این بخش هفت روش تشخیص را بررسی می کنیم.
تست آهنربا برای تیتانیوم
جذب مغناطیسی یا تست آهنربا یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص ورق تیتانیوم اصل است. البته این موضوع به میزان تیتانیوم موجود در ورق بستگی دارد. تیتانیوم خالص جذب آهنربا نمی‌شود اما آلیاژهای آن تا حدودی مغناطیسی هستند. بنابراین کافی است یک قطعه آهنربا را به ورق نزدیک کنیم. اگر جذب آهنربا نشد، ورق تیتانیوم خالص است و درصد بالایی از فلز تیتانیوم دارد. البته این روش همیشه دقیق نیست. به عنوان مثال ضعیف بودن آهنربا ممکن است در نتیجه‌گیری خطا ایجاد کند. همچنین برخی از آلیاژهای تیتانیوم فقط در برخی قسمت‌ها خاصیت مغناطیسی دارند. بنابراین استفاده از روش‌های تکمیلی برای بررسی این موضوع ضروری است.
تست چگالی تیتانیوم
ورق تیتانیوم خالص با داشتن چگالی ۴.۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب سبک‌تر از فولاد و سنگین‌تر از آلومینیوم است. بنابراین می‌توانیم با محاسبه تقریبی چگالی آن اصل بودن ورق را تشخیص دهیم. برای این کار ابتدا با ترازوی دیجیتال با دقت دو رقم اعشار وزن تکه‌ای از ورق را اندازه می‌گیریم. سپس در صورت منظم بودن ابعاد به شکل مربع یا مستطیل، طول، عرض و ضخامت آن‌را با استفاده از ابزار اندازه‌گیری دقیق مانند کولیس اندازه می‌زنیم. با ضرب این اعداد، حجم ورق تعیین می‌شود. حاصل تقسیم وزن بر حجم نشان‌دهنده چگالی تقریبی ورق است. مقایسه عدد به‌دست آمده با چگالی استاندارد، یعنی ۴.۵، اطلاعات مناسبی را در مورد کیفیت ورق در اختیار ما قرار می‌دهد. هر اندازه این مقدار بیشتر از عدد استاندارد باشد، احتمالا ورق، آلیاژ استیل یا آهن است. هر اندازه کمتر باشد، ورق احتمالا آلومینیوم یا آلیاژ سبک‌تر تیتانیوم است. البته در این روش دقت اندازه‌گیری، وجود ناخالصی و گریدهای مختلف ورق تیتانیوم بر نتیجه محاسبه تاثیر می گذارند.
تست اسید برای تیتانیوم
در این آزمایش واکنش‌پذیری تیتانیوم با برخی مواد شیمیایی مانند اسید کلریدریک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. از آنجا که تیتانیوم موجود در ورق با اسید واکنش نشان می‌دهد، آزاد شدن گاز حین انجام فرایند نشان‌دهنده وجود این ماده در ورق و میزان خلوص آن است. برای انجام تست، تکه کوچکی از ورق را در داخل اسید کلریدریک به مدت ۱۵ دقیقه قرار می‌دهند. مشاهده گاز کلر، وجود تیتانیوم را اثبات می کند. برای مشاهده گاز، یک لوله آزمایش را روی دهانه ظرف حاوی اسید کلریدریک قرار می‌دهیم. سپس شعله کبریت و فندکی را به آن نزدیک می‌کنیم. خاموش شدن شعله نشانه تولید گاز کلر است.
البته در روش دیگر، محلول ترکیبی اسید کلریدریک و برم را برای بررسی واکنش‌پذیری تیتانیوم استفاده می‌کنند. در صورت اصل بودن ورق، رسوب سیاه در ظرف حاوی اسید تولید می‌شود.
تست جرقه تیتانیوم
یکی از روش های ساده و کم هزینه تشخیص اصل بودن ورق تیتانیوم، تست جرقه است. هر فلز در تماس با چرخ یا صفحه سنگ‌زنی ذراتی با الگوهای جرقه‌ای منحصر به فرد تولید می‌کند. یک فرد ماهر و با تجربه از طریق بررسی رنگ، طول و میزان پخش شدن جرقه می‌تواند ماهیت فلز را تشخیص دهد. فلز تیتانیوم در مقایسه با سایر فلزات مشابه مانند استیل یا فولاد، جرقه‌های ریزتر و سفیدتری تولید می‌کند. در حالی‌که به‌عنوان مثال فولاد جرقه‌های زرد و بلندی دارد. البته باید توجه داشته باشیم که انجام این روش نیازمند مهارت و رعایت نکات ایمنی است.
تست طیف سنجی نوری تیتانیوم
آنالیز طیفی یا طیف سنجی نوری بر این اصل استوار است که هر ترکیب شیمیایی نور را با طول موج‌های خاص جذب یا پراکنده می‌کند. هر اندازه غلظت یک عنصر در فلزات آلیاژی بیشتر باشد، میزان جذب نور نیز افزایش می‌یابد. در این روش محلولی از ورق تیتانیوم را آماده می‌کنند و سپس با بررسی بازتاب یا جذب نور،غلظت ماده مشخص را تعیین می‌کنند. تست طیف‌سنجی نوری برای تیتانیوم در آزمایشگاه‌های پیشرفته انجام می‌گیرد و بیشتر در صنایع هوا فضا، پزشکی و تولید قطعات نیازمند به درجه خلوص بالای تیتانیوم کاربرد دارد.
تست سختی تیتانیوم
سختی ورق‌های تیتانیوم اصل بسیار بالا است و در برابر سایش سطحی، خراش و تغییر شکل مقاومت مطلوبی دارد. در این آزمایش با استفاده از یک نیروی خارجی مانند جسم نوک تیز یا وزنه، ضربه‌ای را به سطح ورق وارد می‌کنند. سپس با اندازه‌گیری میزان فرورفتگی سطح در اثر این نیرو و مقایسه آن با میزان استاندارد، سختی ورق ارزیابی می‌شود. این تست در آزمایشگاه با ابزار مختلف به روش‌های زیر انجام می‌گیرد:
- تست سختی راکول: اندازه‌گیری عمق فرورفتگی ورق بعد از وارد آوردن نیرو با استفاده از وزنه مخروطی شکل
- تست سختی ویکرز: اندازه‌گیری عمق فرورفتگی بعد از وارد کردن نیرو با استفاده از وزنه الماسی شکل
- تست سختی برینل: اندازه‌گیری عمق فرو رفتگی بعد از وارد کردن نیرو با استفاده از وزنه کروی
معمولا مقیاس ارزیابی سختی انواع ورق‌های آلیاژی تیتانیوم بر اساس مقیاس راکول است. بر این اساس اگر ورقی دارای سختی کمتر از ۳۵ باشد، به احتمال فراوان کیفیت پایینی دارد.
تست هدایت حرارتی تیتانیوم
هدایت حرارتی توانایی انتقال حرارت فلز از یک بخش به بخش دیگر است و به‌عنوان یکی از مشخصه‌های شناسایی فلزات مورد استفاده قرار می گیرد. در آزمایشگاه، برای انجام این آنالیز حرارتی دستگاه‌های آزمون کننده هدایت حرارتی را به‌کار می‌برند. این دستگاه‌ها از یک منبع گرمایی برای ایجاد دما در سطح نمونه استفاده می‌کنند و با اندازه‌گیری تغییرات دما در دو طرف نمونه میزان هدایت حرارتی را اندازه‌گیری می‌کنند. البته با استفاده از یک روش ساده هم می‌توان به‌صورت حسی سرعت تغییرات دما را در فلزات مختلف مقایسه کرد. ورق تیتانیوم هدایت حرارتی کمتری نسبت به فلزات مشابه از لحاظ ظاهری مانند استیل دارد. بنابراین هنگام قرار گرفتن یک بخش آن در برابر حرارت، قسمت انتهایی در مقایسه با استیل یا فولاد، دیرتر گرم می‌شود.
تست اولتراسونیک ورق تیتانیوم
در این روش با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا، ناخالصی‌ها، تخلل‌ها، ترک‌ها و ناهمواری‌های داخلی ورق بدون آسیب رساندن به آن ارزیابی می‌شود. بعد از آماده‌سازی ورق، بررسی الگوهای بازتاب امواج اولتراسونیک از سطح آن در دستگاه عیوب داخلی را مشخص می‌کند. انجام این تست برای بررسی کیفیت و اصالت ورق تیتانیوم به خصوص در صنایع حساس بسیار کاربرد دارد.
جمع بندی پایانی
تشخیص ورق تیتانیوم اصل و تقلبی نیاز به تجربه و دقت بالایی دارد. هر چند برخی از روش‌ها مانند تست آهنربا، چگالی یا هدایت حرارتی ممکن است به ظاهر ساده باشند، با این حال پارامترهای زیادی بر دقت نتیجه نهایی ارزیابی تاثیر می‌گذارند. بنابراین استفاده از روش‌های آزمایشگاهی استاندارد و بررسی تطابق آن با برگه‌های کیفی و آنالیزهای ارائه شده توسط عرضه‌کننده کالا بسیار اهمیت دارد. اما در گام اول برای اطمینان از خرید ورق تیتانیوم اصل، نیاز است با جستجوی دقیق، فروشندگان معتبر را شناسایی کرد. همچنین، دریافت مشاوره تخصصی و بیان نیازهای کاربردی به عرضه‌کنندگان شناخته شده ورق تیتانیوم، تضمین کننده اصالت آن خواهد بود.
با سالها سابقه در عرصه فولاد و آهن آلات، برای شما می نویسیم. تا نوشته های ما، راهنمایی برای شما باشد و اطلاعات شما را در این رابطه افزایش دهد. چون معتقدیم که دانش بیشتر شما، باعث اتخاذ تصمیم بهینه خواهد شد.
