خاموت چیست و چه نقشی در انواع سازه دارد؟

اینکه خاموت چیست و نقش آن در انواع سازه، سوژه این نوشته است. خاموت از اصلی‌ترین مصالحی است که در ساختمان‌سازی به‌کار گرفته می­شود. نقش این مقطع در احداث انواع سازه به حدی مهم است که شناخت کم‌وکیف آن از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین اگر به هر طریقی با خاموت (میلگرد عرضی) و کاربرد آن در انواع سازه سروکار دارید، لازم است این نوشته را تا انتها بخوانید زیرا خاموت ها در فوندانسیون ساختمان، افزایش قابلیت کارکرد لنگر خمشی آغازین، مقابله با تنش­های مورب برشی، مقابله با جا‌به‌جا شدن مقاطع طولی هنگام بتن‌ریزی، نقش بسیار مهمی دارند که جلوتر آنها را توضیح می دهیم. اگر به دنبال خرید و یا قیمت خاموت هستید، به قسمت قیمت خاموت مراجعه کنید.

معرفی کوتاه خاموت

مرحله ابتدایی احداث انواع ساختمان، ساخت فونداسیون است. برای اینکه یک فونداسیون اصولی و قابل اعتماد ساخته شود، باید آن را بر اساس اصول استاندارد و با مصالح مناسب و باکیفیت ساخت. به عبارتی چنانچه فونداسیون ساختمان مشکلی داشته باشد بدون شک باعث ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر خواهد‌شد. یکی از مصالح اساسی و مهم که در فونداسیون به‌کار گرفته می‌شود، نوعی از مقاطع فولادی است که خاموت نام دارد.  

نقش خاموت در ساخت فونداسیون ساختمان

خاموت میلگردی است که از آن برای تقویت استحکام فونداسیون سازه در  برابر نیروهای برشی و پیچشی استفاده می­شود. از آنجایی که بتن به تنهایی تاب مقاومت در برابر نیروهای کششی را ندارد از خاموت به عنوان یک تکیه‌گاه جانبی استفاده می­شود.

برای خرید میلگرد هنگام ساخت خاموت اگر وزن آن را محاسبه کنید، میتوانید خرید به صرفه و با کیفیتی داشته باشید. برای محاسبه وزن میلگرد سه روش معتبر وجود دارد که آشنایی با آن خالی از لطف نیست.

به طور کل در فونداسیون سازه ها دو نوع میلگرد به کار می­رود.اگر با انواع میلگرد آشنایی ندارید، می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به قسمت انواع میلگرد مراجعه کنید

• میلگردهای طولی: این نوع میلگردها به صورت طولی در راستای تیرها و ستون­های بتنی سازه به‌کار می­روند.
• میلگردهای عرضی (خاموت): میلگردهای عرضی یا همان خاموت­ها به صورت عمودی در راستای عرض تیرها و ستون های بتنی قرار می­گیرند.

وظایف عمومی خاموت­ در انواع  سازه

• مقابله با جا‌به‌جا شدن مقاطع طولی هنگام بتن‌ریزی
• مقاومت با خم شدن میلگردهای طولی
• مقابله با تنش­های مورب برشی
• ممانعت از فروپاشی ستون و یا تیرهای بتنی هنگام اعمال تنش­های مورب و برشی
• ممانعت از ایجاد گسترش ترک در ستون و یا تیرهای بتنی
• وظیفۀ نگهداری مقاطع طولی در ستون­ها و تیرهای بتنی در کنار یکدیگر  
• افزایش قابلیت کارکرد لنگر خمشی آغازین

انواع دسته‌بندی خاموت چیست

خاموت­ها را می­توان از جنبه‌های مختلف در دسته بندی‌های متفاوت قرار داد. خاموت در شکل‌ها و انواع مختلف وارد بازار می­شود. دسته‌بندی خاموت بر اساس سطح مقطع متغیر ستون­های بتنی، تعداد میلگرد­های طولی به کار رفته شده در ستون و میزان ظرفیت حمل بار توسط ستون­های بتنی به دودسته تقسیم می­شود:

• خاموت پهلویی (مربع و مستطیل):

  انواع خاموت­های پهلویی بر اساس سطح مقطع و تعداد میلگردهای طولی را می­توان با دسته‌بندی ۲ شاخه، ۴ شاخه و ۶ شاخه و در ستون‌ها مورد استفاده قرار داد.

• خاموت مارپیچ:

  خاموت­های مارپیچ قابلیت انعطاف‌­پذیری بالایی به ستون­های بتنی می­دهند. این نوع خاموت مقاومت پیچشی ستون‌های بتنی را بالا می­برند و به خوبی از عهده توزیع یکنواخت بار بر می‌­آیند.  

تقسیم‌بندی خاموت­ها بر اساس شکل استفاده در سازه  

خاموت­ها به دو شکل متفاوت در سازه ­های ساختمان به‌کار می­روند:

• خاموت تنگ – بسته

  این خاموت نیروی برشی را به خوبی تحمل کرده و نیز تحمل نیروهای پیچشی را نیز دارد. هنگامی که امکان وارد شدن مقدار قابل توجهی از نیروهای پیچشی بر تیرهای بتنی وجود داشته‌­باشد، استفاده از  خاموت تنگ – بست بهترین انتخاب است. انتهای این خاموت به میزان ۱۳۵ درجه به قسمت داخل خم می‌شود. تا داری مقاومت بیشتری باشد.

• خاموت تنگ – باز:

  خاموت تنگ – باز نوع دیگری از خاموت است که خود به سه نوع تقسیم می­شود:

1. تک شاخه (قلاب):

   تک شاخه­ ها برای مواقعی که امکان وارد شدن نیروهای پیچشی کمی وجود دارد، قابل استفاده هستند.

2. دو شاخه (رکابی):

   این نوع خاموت در سمتی از تیرهای بتنی بکار می­رود که ممکن است احتمال وقوع  ترک­های برشی زیاد باشد.

3. چند شاخه:

   این محصول نیز از انواع خاموت­های مورد استفاده در سازه ها است.

دسته­ بندی خاموت‌­ها بر اساس زاویه خم شاخه ­ها

خاموت ها را بر اساس زاویه ی خم شدن و مورد استفاده به دو دسته تقسیم میکنند.

• خاموت ساده(سنتی):

  این خاموت دارای خم قائم ۹۰ درجه است. سطح مقطع این محصول مربع شکل است و به وسیله اهرم و یا دست ساخته می­شود. این مقطع از پرکاربردترین نوع خاموت در سازه­ های ساختمانی است. این نوع خاموت در برابر نیروهای وارده ناشی از زلزله خیلی مقاوم نیستند.

• 
  

  خاموت مهندسی:

  اینجا سوال پیش می آید که خاموت مهندسی چیست؟ این نوع خاموت دارای خم ۴۵ یا ۱۳۵ درجه می­باشد. بهترین انتخاب برای جلوگیری از آسیب‌های وارد شده به وسیلۀ زلزله، استفاده از خاموت مهندسی است.

دسته بندی خاموت بر اساس روش تولید

آیا می دانید دسته بندی خاموت چیست ؟ براین اساس نیز چند نوع متفاوت از خاموت وجود دارد:

• خاموت مارپیچ:

  این محصول توسط دستگاهی به نام دستگاه CNC تولید می­شود.

• خاموت ربات:

  این محصول هم با استفاده از دستگاه CNC ساخته می­شود. در کنار این مقطع یک مربع وجود دارد.

• خاموت مدور(سلولار):

  از به‌روزترین این محصولات می­توان از خاموت مدور نام برد. این محصول را به شکل حلقه­ های بسته می سازند. آنها استحکام  و مقاومت بسیار بالایی در محلی از سازه که به کاررفته شده­اند، ایجاد می­کنند.

• خاموت سنتی:

  این خاموت ها به شکل مربع هستند و در پروژه­های عمرانی کاربرد فراوانی دارند و به سادگی با دست و اهرم ساخته می‌­شوند.

• خاموت معمولی:

  این نوع خاموت­ها در همان محل ساخت‌وساز به وسیله دست ساخته می­شوند.

چند نکته مهم دربارۀ خاموت

• هنگام ساخت خاموت­ها و خم کردن میلگردها نباید دمای محیط  کمتر از ۵ درجه باشد.
• فاصله بین خاموت ها باید ۸ تا ۱۲ برابر قطر میلگرد طولی باشد.
• برای ساخت خاموت­ها به هیچ عنوان از میلگردهای کار کرده استفاده نکنید، زیرا کیفیت آن به شدت افت پیدا می­کند.
• بهتر است خاموت ها به وسیلۀ مفتول‌های فولادی که سیم آرماتوربندی نام دارند به میلگردهای فولادی متصل شوند.

گروه تحریریه نیک فولاد

با سالهای سال سابقه در عرصه فولاد و آهن آلات، برای شما می نویسیم. تا نوشته های ما، راهنمایی برای شما باشد و اطلاعات شما را در این رابطه افزایش دهد. چون معتقدیم که دانش بیشتر شما، باعث اتخاذ تصمیم بهینه خواهد شد.