ورق سیاه یا فولاد سیاه (Hot rolled mild steel) از دسته ورقهای فولادی تولید شده با نورد گرم (در قسمت ورق های گرم در این باره بیشتر بخوانید) است که پوشش سیاه، تیره رنگ و ناهمواری دارد. این ورق به‌دلیل مقاومت بالا و قیمت مقرون به صرفه خود در ساخت تجهیزات صنعتی، ساختمان سازی، لوله‌سازی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به پر کاربرد بودن این ورق در صنایع مختلف در مطلب پیش رو به بررسی انواع ورق سیاه، ویژگی‌ها و مشخصات فنی و نحوه خرید آن می‌پردازیم. ضمنا اگر قصد خرید دارید، در قسمت راهنمای خرید ورق سیاه نکات ارزشمندی برای خرید شما نوشته شده و در قسمت قیمت ورق سیاه هم، می توانید قیمت های این ورق را بررسی کنید.
ورق سیاه چیست؟
ورق فولادی تیره رنگ تولید شده به روش نورد گرم ورق سیاه نام دارد. این ورق‌ها به ظاهر مات و کدر اما مقاومت بالای خود در بازار معروف هستند. در طی فرایند تولید ورق سیاه ابتدا شمش‌های فولادی تحت دمای بسیار بالای ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرند. سپس با عبور مذاب حاصل از میان غلتک‌های خاص نورد، انواع ورق در ضخامت‌های مختلف تولید می‌شود. ورق سیاه خارج شده از خط تولید سطحی فلس‌مانندی دارد که با عملیات اسیدشویی، پولیش یا سند بلاست کمی صاف می‌شود. در نهایت، ورقهای حاصل تحت عملیات برش، خمکاری و شکل‌دهی قرار می‌گیرند تا برای کاربردهای مختلف آماده شوند.
ویژگی‌های ورق سیاه
ورق سیاه به‌عنوان یکی از پر کاربردترین انواع مورد استفاده در صنعت ویژگی‌های خاصی به شرح زیر دارد:
- استحکام کششی بالا و قابلیت تحمل فشار و بارهای سنگین
- قابلیت فرم‌گیری به شکل‌های مختلف
- مقاومت مناسب در برابر سایش
- قابلیت بازیافت
- قیمت مناسب‌تر در مقایسه با سایر انواع ورق‌ها
انواع ورق سیاه
ورق های سیاه بر اساس ابعاد، کاربرد و ترکیب مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید به دسته‌های مختلف زیر تقسیم می‌شوند:
ورق سیاه معمولی
ورق سیاه معمولی دارای گرید ST37 است. در این نوع ورق درصد کربن حدود ۰.۱۷ درصد و پایین‌تر از نوع صنعتی است. به همین دلیل ورق سیاه معمولی سختی کمتری دارد و در کاربردهای سبک مانند ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سایر عناصر شیمیایی این ورق، گوگرد (۰.۰۲ درصد)، سیلیسیم (۰.۲۷ درصد)، فسفر (۰.۰۲۵ درصد) و منگنز (۰.۵ درصد) است.
ورق سیاه صنعتی
ورق سیاه صنعتی که با گرید ST52 در بازار عرضه می‌شود، درصد کربن بالاتر (۰.۲۱۶ درصد) و سختی بیشتری به نسبت نوع معمولی دارد. به همین دلیل در صنایع سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد. سایر عناصر شیمیایی این ورق، گوگرد (۰.۲۱۶ درصد)، سیلیسیم (۰.۲۲ درصد)، فسفر (۰.۰۲۵ درصد) و منگنز (۰.۹۵ درصد) است.
ورق سیاه A516
این ورق سیاه در چهار گرید مختلف ۵۵، ۶۰، ۶۵ و ۷۰ با درصد کربن‌های متفاوت تولید می‌شود. در این میان گرید ۷۰ با توجه به انعطاف‌پذیری و کیفیت بهتر، خاصیت جوش کاری و برش‌کاری مطلوبی دارد. از طرفی قابلیت تحمل درجه حرارت بالا در این نوع ورق سیاه یکی از فاکتورهای مهم کاربرد آن در صنایع پتروشیمی و ساخت مخازن صنعتی است.
ورق سیاه A283
این ورق در چهار گرید A، B، C و D تولید می‌شود. مقاومت بالا در برابر فشار، خوردگی، خاصیت ماشین‌کاری و شکل‌پذیری مطلوب از ویژگی های اصلی آن است. به همین دلیل بیشتر در تولید لوله مخازن و دیگ‌های تحت فشار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورق سیاه رول شده یا کویل
این ورق دارای ضخامت بین ۱.۵ تا ۱۵ میلی‌متر و عرض ۱۰۰، ۱۲۵، ۱۵۰ و ۲۰۰ سانتی‌متر است.
ورق سیاه فابریک یا شیت
ضخامت این ورق بیشتر از ۱۵ میلی‌متر و ابعاد مختلف است. از متداول‌ترین و پر کاربردترین ابعاد موجود در بازار می‌توان به ورقهای ۱۰۰۰× ۲۰۰۰ میلی‌متر، ۱۲۵۰× ۲۵۰۰ میلی‌متر، ۱۰۰۰× ۶۰۰۰ میلی‌متر، ۶۰۰۰×۱۵۰۰ ۶۰۰۰ میلی‌متر، ۲۰۰۰× ۶۰۰۰ میلی‌متر و ۲۰۰۰ × ۱۲۰۰۰ میلی‌متر اشاره کرد.
ابعاد و استانداردهای ورق سیاه موجود در بازار
برای خرید ورق سیاه لازم است به نوع کاربرد مورد نیاز و استاندارد آن توجه کرد. بر همین اساس متداول‌ترین ابعاد ورق های سیاه موجود در بازار به شرح زیر هستند:
- عرض ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌متر با قابلیت سفارشی‌سازی در ابعاد بزرگ‌تر
- ضخامت ۱.۵ الی ۱۵ میلی‌متر با قابلیت تولید در ضخامت‌های بالاتر تا ۱۰۰ میلی‌متر
- طول نامحدود
علاوه بر این وزن ورق سیاه با توجه به ابعاد آن و متناسب با جداول استاندارد تعیین می‌شود. اما برای محاسبات سرانگشتی می‌توان از فرمول زیر نیز برای تعیین وزن استفاده کرد:
وزن (کیلوگرم) = طول (متر) × عرض (متر) × ضخامت (میلی‌متر) × چگالی آهن
استانداردهای ورق سیاه
هر استاندارد تولید، مشخصات فنی، خواص مکانیکی، استحکام کششی و خاصیت شکل‌پذیری متفاوتی به ورق سیاه می‌دهد. کارخانجات مختلف معمولا در تولید این نوع ورق استانداردهای زیر را به‌کار می‌برند:
- استاندارد ASTM A36
- استاندارد اروپایی DIN 17100
- استاندارد بین‌المللی ISO 630
- استاندارد ژاپنی JIS G3101
کاربرد ورق سیاه
ورق سیاه با توجه به ویژگی خود به عنوان یکی از مواد اولیه اصلی بسیاری از صنایع در تولید و ساخت تجهیزات و قطعات مختلف استفاده می‌شود. مهم‌ترین کاربردهای این ورق به شرح زیر هستند:
- ساختمان‌سازی: ساخت پل، سازه های فولادی، اسکلت فلزی ساختمان‌ها
- خودروسازی: ساخت بدنه، شاسی خودرو و تجهیزات داخلی
- صنایع دریایی: ساخت کشتی و تجهیزات مرتبط
- صنایع پتروشیمی: ساخت مخازن فلزی، دیگ‌های تحت فشار
- ساخت ماشین آلات کشاورزی و تجهیزات مربوط به آن
قیمت و نحوه خرید ورق سیاه
ورق سیاه در ایران توسط کارخانجات مختلفی مانند فولاد مبارکه اصفهان، فولاد کاویان، فولاد گیلان، فولاد اکسین و کارخانه فولاد امیرکبیر تولید می‌شود. البته انواع وارداتی هم از کشورهای چین، روسیه و اوکراین در داخل بازار وجود دارند. برای خرید آن ابتدا لازم است به ضخامت و نوع پوشش به کار رفته (ضد زنگ، ضد سایش) بر حسب نیاز توجه کرد. سپس از کیفیت مواد اولیه و استانداردهای مربوط مطابق برگه مشخصات فنی فروشنده مطمئن شد. همه این موارد در کنار نوسانات بازار ارز، تغییرات قیمت فولاد در بازار جهانی و بحران‌های سیاسی و اقتصادی بر قیمت نهایی ورق تاثیر می‌گذارند. بنابراین بهترین نحوه تهیه ورق، استعلام آنلاین یا تلفنی قیمت از فروشنده کالا است. ضمن اینکه دریافت مشاوره تخصصی از کارشناسان شرکت تامین‌کننده ورق سیاه در تهیه محصولی باکیفیت متناسب با نیاز بسیار کمک‌کننده است.
با سالهای سال سابقه در عرصه فولاد و آهن آلات، برای شما می نویسیم. تا نوشته های ما، راهنمایی برای شما باشد و اطلاعات شما را در این رابطه افزایش دهد. چون معتقدیم که دانش بیشتر شما، باعث اتخاذ تصمیم بهینه خواهد شد.
